Herstel van een eetstoornis, geen rechte lijn

Eetstoornissen gaan zelden over eten alleen.
Herstellen betekent dan ook niet enkel ‘normaal’ leren eten, maar ook omgaan met alles wat eronder ligt: angst, controle, schaamte, een streng zelfbeeld.
In deze blog duiken we in de complexiteit van herstel, en hoe ACT (Acceptance and Commitment Therapy) daarin een menselijk, waardengericht alternatief biedt en lees je over de invloed van omgeving en sociale media.

De kracht (en valkuilen) van een diagnose

Een diagnose kan een verademing zijn: het geeft taal aan wat je meemaakt, een erkenning dat het niet ‘tussen je oren zit’. Het opent deuren naar hulp en begeleiding.

Maar voor sommigen voelt het ook als een stempel.
“Ben ik nu een patiënt? Is dit wie ik ben?”
De valkuil is dat je jezelf gaat reduceren tot een label.
In ACT maken we bewust ruimte voor dat spanningsveld.
De diagnose is niet het eindpunt, het is een vertrekpunt.
Jij blijft altijd groter dan je eetstoornis.

Waarom een eetstoornis voelt als een giftige vriend

Een eetstoornis geeft vaak schijnveiligheid.
Het biedt controle in chaos, een identiteit als je jezelf kwijt bent, een doel als je verdwaald bent.
Maar tegelijk is het destructief.
Het haalt je af van je waarden, je relaties, je gezondheid.

Cliënten omschrijven het vaak als: “Ik weet dat het me kapotmaakt, maar ik weet ook niet wie ik ben zonder.”
Herstel betekent niet alleen iets loslaten, maar ook iets nieuw opbouwen.
En ja, dat is doodeng, maar wel mogelijk.

ACT als behandelvorm: defusie, waarden, zelfcompassie

ACT – Acceptance and Commitment Therapy, biedt een ander perspectief dan vechten tegen de eetstoornis.
In plaats van de innerlijke strijd harder aan te gaan, leert ACT je omgaan met wat er ís, en vanuit mildheid en waarden kleine stappen te zetten richting een leven dat je belangrijk vindt.

Defusie betekent: afstand leren nemen van je gedachten.
Veel cliënten zitten ‘gefusioneerd’ met hun eetstoornis-stem: gedachten als “Ik ben dik”, “Ik verdien geen eten”, of “Als ik bijkom, verlies ik de controle” klinken als absolute waarheden.
ACT leert je: een gedachte is maar een gedachte.
Je kan ze opmerken, benoemen en dan bewust kiezen wat jij ermee doet. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat mijn eetstoornis-stem zegt dat ik moet compenseren – en ik adem, en kies vandaag iets anders.”

Waardenwerk is het hart van ACT. Cliënten verkennen: wat doet er écht toe in mijn leven? Verbinding? Vrijheid? Zelfzorg? In plaats van het lichaam als project te maken, maak je je leven het project.
Herstel wordt dan geen verplichting, maar een beweging in de richting van wat je belangrijk vindt.

Zelfcompassie is de bodem waarop dat herstel mag groeien.
Mild zijn voor jezelf is geen opgeven, het is erkennen dat je al genoeg bent – ook als je faalt, ook als het moeilijk is. In plaats van jezelf af te straffen, leer je jezelf bij te staan.
Herstel vraagt geen perfectie, maar menselijkheid.

Waarom gewicht en lichaamsbeeld zo’n centrale rol spelen

In een samenleving waar slankheid gelijkgesteld wordt aan succes, discipline en aantrekkelijkheid, is het geen wonder dat het lichaamsbeeld voor veel mensen met een eetstoornis een centrale rol speelt.
Mager zijn wordt gezien als een bewijs van controle.
Het lichaam wordt een soort visitekaartje van je waarde, je inzet, je ‘goed genoeg zijn’.

Voor wie worstelt met zelfbeeld of emotionele pijn, wordt het lichaam vaak een project: iets dat beheersbaar lijkt, iets waar je wél invloed op hebt. Elke kilo minder voelt als een stap dichter bij aanvaarding – door jezelf, door anderen.

Maar in werkelijkheid schuift de lat steeds verder op.

Het cijfer op de weegschaal wordt nooit laag genoeg, het spiegelbeeld nooit goed genoeg.

En zo raak je gevangen in een cyclus van controle, teleurstelling en herhalen.

De invloed van omgeving en sociale media

In onze huidige maatschappij worden we dagelijks geconfronteerd met beelden die een smal schoonheidsideaal promoten: slank, fit, strak, gedisciplineerd.
Vooral op sociale media, waar algoritmes vaak de meest ‘perfecte’ lichamen naar voren schuiven, ontstaat een vertekend beeld van wat normaal is.
Video’s zoals ‘what I eat in a day’, lichaamstransformaties, of strakke mealpreps kunnen een gevoel van tekortschieten opwekken bij wie worstelt met eten of zelfbeeld.

Sociale media versterken de illusie dat het lichaam volledig maakbaar is, dat gezondheid zichtbaar is, en dat succes samenhangt met uiterlijk.
Dit idee past perfect in de eetstoornis-logica: controle, discipline en vergelijken.

Ook de omgeving speelt een rol.
Goedbedoelde opmerkingen als “Je ziet er goed uit” kunnen voor iemand met een eetstoornis de overtuiging versterken dat hun waarde afhangt van hun uiterlijk.
Zelfs zwijgen kan een boodschap sturen.

Wat écht helpt? Echtheid.
Mensen die niet alleen praten over eten of uiterlijk, maar vragen: “Hoe gaat het écht met je?”
Mensen die niet controleren of je eet, maar die luisteren, aanwezig blijven, en liefdevol begrenzen.
Ondersteuning zonder oordeel is vaak krachtiger dan de perfecte woorden.

Strak Plan- diëtisten

Zowel Saskia, Emma als Leen kunnen jou binnen Strak Plan verder helpen.
Boek jouw INTAKEGESPREK hier.

Volg ons op Instagram & Facebook

Dagelijkse inspiratie, tips en recepten | Instagram & Facebook.

Door Leen Seminck | Oprichter en CEO Strak Plan & Penstripe